ਮਾਹਿਰਾਂ ਵਲੋਂ ਸੋਸ਼ਲ ਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਮੀਡੀਆ ਰਾਹੀਂ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਨਫ਼ਰਤ ਫੈਲਣ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ

ਯੂਕੇ ਵਿੱਚ ਡਾਇਸਪੋਰਾ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਧਦੀ ਹਿੰਸਾ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਆਯੋਜਕਾਂ ਨੇ ਸਰਹੱਦਾਂ ਤੋਂ ਪਾਰ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਆਨਲਾਈਨ ਨਫ਼ਰਤ ਭਰੇ ਭਾਸ਼ਣ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਵੀਰਵਾਰ, 29 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਨੀਦਰਲੈਂਡ ਸਥਿਤ ਥਿੰਕ ਟੈਂਕ, ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦ ਲੰਡਨ ਸਟੋਰੀ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਇੱਕ ਔਨਲਾਈਨ ਬ੍ਰੀਫਿੰਗ ਵਿੱਚ, ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦੰਗਿਆਂ ਦੀ ਲਾਮਬੰਦੀ ਲਈ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਇੱਕ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਪੈਟਰਨ ਹੁਣ ਡਾਇਸਪੋਰਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਬ੍ਰੀਫਿੰਗ ਵਿੱਚ ਚੇਅਰ ਦੀਆਂ ਟੀਮਾਂ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਦੀ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਉਪ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਉਪ-ਚੇਅਰ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ।

ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ, ਯੂਕੇ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਭੜਕ ਉੱਠਿਆ, ਭੀੜ ਨੇ ਧਾਰਮਿਕ ਨਾਅਰੇ ਲਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸਟਰ ਵਿੱਚ ਮਾਰਚ ਕੀਤਾ। 25 ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ, ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 47 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ।

ਸਿਵਲ ਸੋਸਾਇਟੀ ਸਮੂਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਿੰਸਾ ਵੱਲ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਨਫ਼ਰਤ ਭਰੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਤ ਹਨ। ਬ੍ਰੀਫਿੰਗ ਵਿੱਚ, ਨੀਦਰਲੈਂਡਜ਼ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੋਨਿੰਗਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਡਾ: ਰਿਤੁਮਬਰਾ ਮਨੂਵੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੇਟਾ ਦੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਦੇ ਪੰਨਿਆਂ ਦੇ ਨੈਟਵਰਕਾਂ ‘ਤੇ ਆਪਣੀ ਖੋਜ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ। 2022 ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ, “ਨਫ਼ਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰਕ”, ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਫੈਨ ਪੇਜ ਨੈਟਵਰਕ ਦੀਆਂ ਦਰਜਨਾਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਨੂੰ ਪੁਰਾਲੇਖਬੱਧ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲਾਮਬੰਦ ਹੋਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਡਾ: ਸੇਸੀਲੀਆ ਜੈਕਬ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਐਸੋਸੀਏਟ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਐਕਸ਼ਨ ਅਗੇਂਸਟ ਮਾਸ ਐਟ੍ਰੋਸਿਟੀ ਕ੍ਰਾਈਮਜ਼ (GAAMAC) ਦੇ ਏਸ਼ੀਆ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਕਾਰਜ ਸਮੂਹ ਦੀ ਸਹਿ-ਚੇਅਰ, ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨਫ਼ਰਤ ਭਰਿਆ ਭਾਸ਼ਣ ਹਿੰਸਾ ਦੇ ਕਈ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਨੂੰ ਭੜਕਾਉਣ ਅਤੇ ਲਾਮਬੰਦ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਸੀ। 2020 ਦੇ ‘ਦਿੱਲੀ ਦੰਗੇ’ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 53 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਈਸਾਈਆਂ, ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ, ਸਿੱਖਾਂ ਅਤੇ ਨਸਲੀ ਘੱਟ-ਗਿਣਤੀਆਂ ‘ਤੇ ਹੋਰ ਹਮਲੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਬ੍ਰੀਫਿੰਗ ਦੇ ਮਾਹਰਾਂ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਸਿਰਫ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਔਨਲਾਈਨ ਨਿਊਜ਼ ਪੋਰਟਲ ਅਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਵੀ ਨਫ਼ਰਤ ਫੈਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ, ਭਾਰਤੀ ਮੀਡੀਆ ਆਉਟਲੇਟ ਓਪਇੰਡੀਆ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਲੈਸਟਰ ਵਿੱਚ ਹਿੰਸਾ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਯੂਕੇ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਸਤਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਯੂਕੇ ਮੀਡੀਆ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਢੁਕਵੀਂ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਹਿੰਸਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਭੜਕਾਇਆ ਨਾ ਜਾ ਸਕੇ।

ਅਮਾਂਡਾ ਮੋਰਿਸ, ਸਟਾਪ ਫੰਡਿੰਗ ਹੇਟ ਐਂਡ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਲਾਈਜ਼ਨ ਆਫ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੀ ਮੁਸਲਿਮ ਕੌਂਸਲ ਵਿਖੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ਰ, ਨੇ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਮੀਡੀਆ ਲੈਸਟਰ ਵਿੱਚ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। “ਇਹ ਅਲੋਚਨਾਤਮਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਟ੍ਰੋਲਾਂ ਤੋਂ ਮੁਸਲਿਮ ਵਿਰੋਧੀ ਨਫ਼ਰਤ ਭਰੇ ਭਾਸ਼ਣ ਲਈ ਉਧਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ,” ਉਸਨੇ ਟਿੱਪਣੀ ਕੀਤੀ।

ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਨੇਤਾ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਨਫਰਤ ਭਰੇ ਭਾਸ਼ਣਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। 2021 ਵਿੱਚ, ਯੂਕੇ ਦੇ ਕਈ ਲੇਬਰ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਮੌਖਿਕ ਯੋਗਦਾਨ ਵਿੱਚ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਧਾਰਮਿਕ ਤਣਾਅ ਯੂਕੇ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। 2021 ਵਿੱਚ, ਯੂਰਪੀਅਨ ਸੰਸਦ ਨੇ ਇੱਕ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਨੂੰ “ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਿਤਕਰੇ ਜਾਂ ਹਿੰਸਾ ਨੂੰ ਭੜਕਾਉਣ ਵਾਲੇ ਨਫ਼ਰਤ ਭਰੇ ਭਾਸ਼ਣ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ” ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।

ਭਾਰਤੀ ਡਾਇਸਪੋਰਾ ਤੋਂ ਹਿੰਦੂਆਂ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਲੀਸੇਸਟਰ ਵਿੱਚ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਵਧੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਡਾਇਸਪੋਰਾ ਨਫ਼ਰਤ ਭਰੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਜੂਨ 2022 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਇੱਕ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਪ੍ਰਭਾਵਕ ਦੀ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਵਾਇਰਲ ਹੋਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ “ਉਹ ਮਰਨ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਹਨ”। ਟੋਰਾਂਟੋ ਪੁਲਿਸ ਉਸ ਤੋਂ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ 2020 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਨਫ਼ਰਤੀ ਅਪਰਾਧ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਨਿਕਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।