ਯੂਰਪ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਟੈਕਸ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ‘ਚ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਟਾਈਕੂਨ ‘ਤੇ ਦੋਸ਼

ਯੂਰਪ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਟੈਕਸ ਧੋਖਾਧੜੀ ਸਕੈਂਡਲ, ਘੱਟੋ ਘੱਟ 10 ਬਿਲੀਅਨ ਪੌਂਡ ਦੀ ਵੱਡੀ ਰਕਮ ਦਾਅ ‘ਤੇ ਹੈ, ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਦੇ ਬੈਂਕਾਂ ‘ਤੇ ਵਿੱਤੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ। ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦਾ ਟਾਈਕੂਨ ਲਗਭਗ 2,000 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸਿਰਫ਼ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਧਿਆਨ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।

ਸੰਜੇ ਸ਼ਾਹ, ਇੱਕ ਹੇਜ ਫੰਡ ਫਰਮ, ਸੋਲੋ ਕੈਪੀਟਲ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ, ਛੇ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਕਮ-ਐਕਸ ਟੈਕਸ ਸੌਦਿਆਂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਜਰਮਨ ਮਨੀ-ਲਾਂਡਰਿੰਗ ਕੇਸਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਦੋਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਾਹ ਡੈਨਮਾਰਕ ਦੇ ਟੈਕਸ ਅਥਾਰਟੀ ਨੂੰ ਕਥਿਤ ਟੈਕਸ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਦੀ ਅੰਤਮ ਬੋਲੀ ਹਾਰ ਗਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਸੀਨੀਅਰ ਜੱਜਾਂ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਸੁਣਾਇਆ ਕਿ ਕੇਸ ਅੱਗੇ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਸੰਜੇ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਐਮਸਟਰਡਮ ਸਥਿਤ ਰਾਬੋ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਪਰ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਬਰਖਾਸਤ ਹੋਣਾ ਪਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਛੋਟੇ ਪੈਮਾਨੇ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉਦਮ ਕੀਤਾ। ਲਗਭਗ 15 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ, ਸ਼ਾਹ ਨੇ ‘ਲਾਭਅੰਸ਼ ਟੈਕਸ ਕਾਨੂੰਨ’ ‘ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਇੱਕ ਸੈੱਟਅੱਪ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਪੌੜੀ ਉੱਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਯੂਕੇ-ਅਧਾਰਤ ਵਿੱਤੀ ਵੈਬਸਾਈਟ ਦਿਸ ਇਜ਼ ਮਨੀ ਦੁਆਰਾ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਇਕੱਲੇ ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ‘ਕਮ-ਐਕਸ’ ਟੈਕਸ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦਾ ਪੈਮਾਨਾ 10 ਬਿਲੀਅਨ ਪੌਂਡ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਵਿੱਤੀ ਵੈਬਸਾਈਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 2,000 ਸ਼ੱਕੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕਰ, ਦਲਾਲ ਅਤੇ ਹੇਜ ਫੰਡ ਮੈਨੇਜਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਇਸ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਜਾਂਚ ਅਧੀਨ ਬੈਂਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੀ ਬਾਰਕਲੇਜ਼, ਬੈਂਕ ਆਫ ਅਮਰੀਕਾ ਮੈਰਿਲ ਲਿੰਚ, ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਮੋਰਗਨ ਸਟੈਨਲੀ, ਫਰਾਂਸ ਦੀ ਬੀਐਨਪੀ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਦੀ ਨੋਮੁਰਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਕਈ ਲਾਅ ਫਰਮਾਂ ਅਤੇ ਆਡੀਟਰ ਵੀ ਇਸ ਘੁਟਾਲੇ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਜੋ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਇੱਕ ਅੰਤਮ ਬੋਲੀ ਹਾਰ ਗਿਆ ਸੀ।

‘ਕਮ-ਐਕਸ’ ਸਕੈਂਡਲ ਨੇ ਜਰਮਨੀ ਵਿਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਅੱਧੀ ਦਰਜਨ ਜਾਂਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਜਾਂਚ ਕੋਲੋਨ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਫਸੇ ਹੋਏ ਬੈਂਕਾਂ ਨੇ ਚੱਲ ਰਹੀ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਇਸਤਗਾਸਾ ਪੱਖ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਸਹਿਯੋਗ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਬੈਲਜੀਅਮ ਅਤੇ ਡੈਨਮਾਰਕ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਸਕੈਂਡਲ ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਹੁੰਚ ਇਸਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਖੇਤਰ ਲਈ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਇੱਕ ਪੁਰਾਣੇ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਪੋਸਟ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਇੱਕ ਪਹਿਲਾਂ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਘੁਟਾਲਾ, ਇੱਕ ਡਬਲ-ਟਿਪਿੰਗ ਰਣਨੀਤੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਦੋਹਰੇ ਵਿੱਤੀ ਪੈਂਤੜੇ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਰਣਨੀਤੀ ਨੇ ਟੈਕਸ ਕੋਡ ਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਈ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਟਾਕ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਲਾਭਅੰਸ਼ ਟੈਕਸ ‘ਤੇ ਰਿਫੰਡ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਜੋ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਵਾਰ ਅਦਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਲਾਤੀਨੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਕਮ/ਐਕਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ/ਬਿਨਾਂ, ਧੋਖੇਬਾਜ਼ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ ਲਾਭਅੰਸ਼ ਭੁਗਤਾਨ ਦੇ ਵਾਅਦੇ ਦੇ ਨਾਲ ਸਟਾਕ ਨੂੰ ਵੇਚਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਪਰ ਆਖਰਕਾਰ ਇਸ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਭੁਗਤਾਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਪੋਸਟ ਦੁਆਰਾ ਵੇਰਵਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਸ ਬੇਈਮਾਨ ਚਾਲ ਦਾ ਅੰਤ 2012 ਵਿੱਚ ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ ਨੇ ਵਿੱਤੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਅਖੰਡਤਾ ‘ਤੇ ਇਸਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਪਛਾਣਦੇ ਹੋਏ, ਅਭਿਆਸ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਯੂਰਪੀਅਨ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ‘ਕਮ-ਐਕਸ ਫਾਈਲਾਂ’ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਟੈਕਸ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੇ ਘੁਟਾਲੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਥਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ 2001 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ 2012 ਵਿੱਚ ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਸੀ। ਜਰਮਨ ਸੁਧਾਰ ਸਮੂਹ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਮੀਡੀਆ ਆਉਟਲੈਟਾਂ ਨੇ ਇਸ ਸਕੈਂਡਲ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ।

ਇਸ ਵਿੱਤੀ ਦੁਰਵਿਹਾਰ ਦਾ ਅਸਰ ਡੈਨਮਾਰਕ, ਬੈਲਜੀਅਮ, ਆਸਟਰੀਆ, ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਅਤੇ ਨਾਰਵੇ ਸਮੇਤ ਕਈ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ। ਘੁਟਾਲੇ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਤੋਂ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਜਾਂਚਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਯੂਰਪੀਅਨ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਨੇ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ 2001 ਅਤੇ 2012 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਤੈਨਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਹਿ-ਸਾਬਕਾ ਸਕੀਮਾਂ ਤੋਂ ਯੂਰਪੀਅਨ ਟੈਕਸਦਾਤਾਵਾਂ ਲਈ ਸੰਚਤ ਲਾਗਤ 55 ਬਿਲੀਅਨ ਯੂਰੋ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਹੈ।

ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਚੀਅਨ ਓਲੇਰੀਅਸ, ਐਮਐਮ ਵਾਰਬਰਗ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸੀਈਓ, ਜੁਲਾਈ 2022 ਵਿੱਚ ਦੋਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਬੈਂਕਰ ਵਜੋਂ ਉਭਰੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜਰਮਨ ਟੈਕਸ ਅਟਾਰਨੀ ਹੈਨੋ ਬਰਗਰ ਨੂੰ ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਤੋਂ ਹਵਾਲਗੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੱਠ ਸਾਲ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਮਿਲੀ। ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਇੱਕ ਸਾਬਕਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਬੈਂਕਰ, ਪੌਲ ਮੋਰਾ ਨੂੰ 2021 ਵਿੱਚ ਇੰਟਰਪੋਲ ਦੀ ਮੋਸਟ ਵਾਂਟੇਡ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਜਗ੍ਹਾ ਮਿਲੀ। ਲੰਡਨ-ਅਧਾਰਤ ਸੰਪੱਤੀ ਮੈਨੇਜਰ ਡੁਏਟ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਐਗਜ਼ੈਕਟਿਵਜ਼ ਅਤੇ ਹੁਣ ਬੰਦ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਮੈਪਲ ਬੈਂਕ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਚਾਰ ਨਿਵੇਸ਼ ਬੈਂਕਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਜੇਲ੍ਹ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਮਿਲੀ ਹੈ।

ਕਈ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸੰਜੇ ਸ਼ਾਹ, ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼-ਭਾਰਤੀ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਅਤੇ ਦੁਬਈ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਟੈਕਸ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ, ਇਸ ਘੁਟਾਲੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਖਿਡਾਰੀ ਵਜੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ।